Ελπίζω, πράγματι, ότι θα μπορέσουμε να συνθέσουμε πολλά από τα πολύ ενδιαφέροντα που ακούστηκαν, τόσο χθες όσο και σήμερα στο συνέδριό σας.
Αναφορικά με τη χθεσινή ημέρα, θα ήθελα να πω ότι –από χθες το απόγευμα και μετά– είχαμε μία πολύ μεγάλη δοκιμασία εξαιτίας της κακοκαιρίας, γεγονός που με ανάγκασε για αρκετές ώρες να αφήσω τις εργασίες του συνεδρίου, προκειμένου να συντονίσουμε διάφορες δράσεις πολιτικής προστασίας και, αργότερα, να συμμετάσχουμε –όλοι μαζί– στην έκτακτη σύσκεψη για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα και τις νυχτερινές και τις πρωινές ώρες. Έχω μία σαφή εικόνα για όλα όσα έχουν ειπωθεί. Έχω ακούσει, πραγματικά, πολύ ενδιαφέρουσες προτάσεις και νομίζω ότι θα μπορέσω μέσα από την ομιλία μου, προσαρμόζοντας όλα όσα είχα ετοιμάσει να πω, να δώσουμε συγκεκριμένες κατευθύνσεις για το τι να περιμένουμε.
Γιατί 200 χρόνια μετά την επανάσταση, προσωπικά, δεν θα ήθελα να μιλήσω για τα επόμενα 200 χρόνια –ούτε να συζητάμε αυτά που λέμε, σήμερα, για άλλα 200 χρόνια– αλλά θέλω να πω τι μπορούμε να κάνουμε τα επόμενα δύο χρόνια. Τι μπορούμε να κάνουμε, τα επόμενα δύο χρόνια, για να αλλάξουμε την Αυτοδιοίκηση προς το καλύτερο, όπως ακριβώς δουλεύουμε από την πρώτη ημέρα που αναλάβαμε αυτό το χαρτοφυλάκιο με τον Μάκη Βορίδη.
Θα ήθελα να ξεκινήσω, όμως, εμπνεόμενος από κάτι που είπε προηγουμένως ο Κυριάκος Πιερρακάκης για το απόφθεγμα του Λύντον Τζόνσον –που χρησιμοποίησε– ότι «τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι χειρότερα εάν ήταν Δήμαρχος». Και θα ήθελα, εδώ, να πω μία φράση του Παύλου Καρολίδη –του μεγάλου μας ιστορικού– ο οποίος έλεγε, δίνοντας πολύ μεγάλη σημασία στον θεσμό των κοινοτήτων, ότι «ο Έλληνας ήταν δούλος, επί Τουρκοκρατίας, εντός της κοινωνίας, αλλά ελεύθερος εντός των κοινοτήτων». Και η διαπίστωση αυτή είναι πολύ σημαντική για κάποιον που είναι Δήμαρχος, όταν βλέπει –μέσα από αυτή την ιστορική αναδρομή– ότι ήταν ο πρώτος μεταξύ των ελεύθερων Ελλήνων σε καθεστώς Τουρκοκρατίας. Επομένως, και εγώ, θα ήθελα να δούμε τον ρόλο του Δημάρχου σε αυτό το πλαίσιο: ότι, δηλαδή, δεν είναι ούτε ουραγός, ούτε τελευταίος τροχός της αμάξης, ούτε παρίας. Αλλά, πραγματικά, ένας πάρα πολύ σημαντικός άνθρωπος, ο οποίος εκπροσωπεί επάξια τους ανθρώπους που τον στηρίζουν σε τοπικό επίπεδο και ο οποίος οδηγεί την τοπική κοινωνία μπροστά.
Με αυτές τις σκέψεις, θα έλεγα –όπως τόνισα και στον χθεσινό χαιρετισμό μου– ότι η Αυτοδιοίκηση είναι ένας πολύ σοβαρός πυλώνας για τη Δημοκρατία μας, αλλά και για τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών. Από πλευράς κεντρικής Κυβέρνησης, από πλευράς Υπουργείου Εσωτερικών, μπορούμε να διαβεβαιώσουμε όλους σας ότι είμαστε κρίκοι στην ίδια αλυσίδα που θα κάνει πράξη αυτή τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών. Τουλάχιστον κατά τη διάρκεια της δικής μας θητείας και για όσο μας εμπιστεύεται ο Ελληνικός λαός, θα προσπαθούμε πάντα να κάνουμε βήματα προς τα εμπρός.
Και πράγματι κάναμε βήματα προς τα μπρος, μαζί:
1ον. Ψηφίσαμε τον νόμο για το ΑΣΕΠ. Έναν νόμο που βελτιώνει τις διαδικασίες προσλήψεων και καθιερώνει τον ετήσιο, ευρύ, διαγωνισμό που θα βάλει στις ράγες τον ετήσιο προγραμματισμό προσλήψεων. Κάτι που θα βελτιώσει αποφασιστικά και τις προσλήψεις στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.
2ον. Ψηφίσαμε τον νόμο για τον Εσωτερικό Έλεγχο. Έναν νόμο που βάζει και στη Δημόσια Διοίκηση, δοκιμασμένες και επιτυχημένες πρακτικές του ιδιωτικού τομέα, από τον εσωτερικό ελεγκτή μέχρι τον σύμβουλο ακεραιότητας. Μια μεταρρύθμιση που προστατεύει πάνω από όλα τον εργαζόμενο και τον τελικό υπογράφοντα, ένω φυσικά ακολουθεί όλες τα προβλεπόμενα, δηλαδή την εξειδίκευση της θεμελιώδους βασικής για τη δράση της Διοίκησης, αρχής της νομιμότητας.
3ον. Ψηφίσαμε τον νέο εκλογικό νόμο για τους ΟΤΑ. Έναν νόμο που επαναφέρει την κυβερνησιμότητα στην Αυτοδιοίκηση που τόσο ταλαιπωρήθηκε από την a la carte απλή αναλογική που επέβαλε ο ΣΥΡΙΖΑ. Όχι για να εκφράσει και φωνές της μειοψηφίας, αλλά για να βάλει τρικλοποδιά στον εκλεγμένο Δήμαρχο ή Περιφερειάρχη, στο όνομα της αναταραχής, αυτής της «θαυμάσιας» δηλαδή κατά την μαοϊκή ρήση, κατάστασης.
4ον. Ρυθμίσαμε μια σειρά από εκκρεμή ζητήματα που βοήθησαν τους Δήμους, να σταθούν στα πόδια τους. Από ρυθμίσεις για τα αδήλωτα τετραγωνικά που αύξησαν για πάντα τα έσοδα των Δήμων, την ώρα που απάλλαξαν για πάντα από πρόστιμα και προσαυξήσεις τους δημότες τους. Από ρυθμίσεις για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές, μέχρι διευκολύνσεις στην καταβολή των δόσεων προς το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων και από έκτακτες ενισχύσεις για την αντιμετώπιση της πανδημίας, μέχρι μόνιμες παρεμβάσεις στην διευκόλυνση των δημοσίων συμβάσεων.
5ον. Διευθετήσαμε μια σειρά από άλλα ζητήματα που απασχολούσαν τους Δήμους. Από το νέο πλαίσιο για την ευζωία των ζώων συντροφιάς, μέχρι την αναβάθμιση των κοινωνικών δομών των Δήμων. Και αφού αναφέρθηκα στο ζήτημα των ζώων συντροφιάς να σας ενημερώσω ότι, την επόμενη εβδομάδα, θα εκδοθεί η πρόσκληση για το «Πρόγραμμα Άργος», με προϋπολογισμό 40 εκατ. ευρώ για την κατασκευή καταφυγίων σε όσους δήμους δεν είχαν υπαχθεί στην προηγούμενη πρόσκληση, καθώς και στον πάγιο εξοπλισμό για όλους. Και φυσικά, θα φροντίσουμε για τις λειτουργικές δαπάνες να αυξήσουμε τους ΚΑΠ κατά 15 εκατ. ευρώ, κάθε χρόνο. Και μπορείτε να συγκρίνετε αυτά τα ποσά, με το «τίποτα» περίπου που παίρνατε μέχρι χθες.
Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να μου επιτραπεί να ευχαριστήσω και εγώ, με τη σειρά μου, τον Μάκη Βορίδη για τη συνεργασία μας, όλο αυτό το χρονικό διάστημα, καθώς και για τα καλά του λόγια χθες. Θα ήθελα, επίσης, να ευχαριστήσω τόσο τον Γενικό Γραμματέα Εσωτερικών και Οργάνωσης, Μιχάλη Σταυριανουδάκη, όσο και τον νομικό μου συνεργάτη –έναν άνθρωπο με τον οποίο και εσείς έχετε επαφή, καθημερινά και ο οποίος επεξεργάζεται, όλο αυτό το διάστημα, όλες τις διατάξεις που έχουμε καταρτίσει και ψηφίσει στη Βουλή– τον Μιχάλη Λιαροκάπη.
Εάν, λοιπόν, όλες αυτές οι παρεμβάσεις έδειξαν ότι κάτι είναι χρήσιμο από όλο αυτό είναι ότι χτίζουμε σταθερά μια σχέση εμπιστοσύνης. Σχέση εμπιστοσύνης που μπορεί να μετατρέψει τα πρώτα βήματα του πρόσφατου παρελθόντος, σε άλματα στο παρόν και στο εγγύς μέλλον.
Και για αυτά τα άλματα ένα πράγμα είναι βέβαιο: Με Πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη και την σημερινή πολιτική ηγεσία στο Υπουργείο Εσωτερικών, με τον Μάκη Βορίδη και μένα, δεν υπάρχει περίπτωση να μεταφέρονται αρμοδιότητες στους Δήμους, χωρίς να προβλέπονται και οι ανάλογοι πόροι.
Και είναι ξεκάθαρο αυτό ότι το κάναμε και όλο το προηγούμενο διάστημα. Όπου υπήρξε ανάγκη να γίνει κάποια μεταφορά αρμοδιοτήτων, προβλέψαμε πόρους. Άκουσα κριτική από τον φίλο, Γρηγόρη Κωνσταντέλλο, για τα θέματα της ναυαγοσωστικής κάλυψης. Θα ήταν, σίγουρα, πολύ καλύτερο εάν είχαμε συνεργαστεί πριν περάσει αυτή η διάταξη. Όταν, όμως, πληροφορήθηκα το θέμα και όταν κατάλαβα ότι πήγαινε να γίνει κάτι στο οποίο δεν θα ήσασταν σε θέση να ανταποκριθείτε, είπαμε ότι θα βάλουμε πλάτη. Συνεργαστήκαμε με το Υπουργείο Οικονομικών και βρήκαμε τους πόρους για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα πυροσβεστικά. Και δεσμεύομαι ότι θα το λύσουμε οριστικά, με τρόπο που θα είναι συμβατός με αυτό που θέλουμε: καλύτερη κάλυψη για μία τουριστική χώρα, όπως είναι η Ελλάδα και, ταυτόχρονα, χωρίς να «στραγγαλίζονται» ούτε τα οικονομικά των δήμων και χωρίς να θέτουμε υπό μία ιδιότυπη ποινική «ομηρεία» τους ανθρώπους που ασχολούνται με τη ναυαγοσωστική κάλυψη, σε επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Το ίδιο κάναμε και για το νομοσχέδιο για την ευζωία των ζώων συντροφιάς. Δεν είναι μόνο το πρόγραμμα «Άργος» και τα 15 εκατ. ευρώ, που όπως αναφέραμε, θα αφορούν τους ΚΑΠ από εδώ και πέρα. Είναι το γεγονός ότι προσπαθήσαμε, συνεχώς, να ακούμε τη φωνή τη δική σας για ένα πολύ δύσκολο θέμα. Και ξέρετε ότι οι μέτοχοι σε αυτό το ζήτημα –των αδέσποτων ζώων– είναι πάρα πολλοί. Δεν είναι μόνο οι φιλοζωικές οργανώσεις. Είναι η Τοπική Αυτοδιοίκηση, είναι ο καθένας από εμάς που αγαπά τα ζώα, είναι και εκείνοι που φοβούνται τα ζώα. Και όλες αυτές οι διαφορετικές, ενδεχομένως, απόψεις σε κάποια ζητήματα σχετικά με την ευζωία των ζώων, θα πρέπει να μπορούν να εκφραστούν. Πρόκειται, δηλαδή, για ένα πολύ σύνθετο πρόβλημα, κάνουμε ό,τι μπορούμε για να το αντιμετωπίσουμε και ελπίζω το νέο πλαίσιο να είναι ένα πρώτο βήμα για κάτι πολύ καλύτερο στο μέλλον. Και αυτό γιατί, το πώς φερόμαστε στα ζώα, δείχνει και το επίπεδο του πολιτισμού μας.
Κυρίες και κύριοι,
Επιτρέψτε μου, σε αυτό το σημείο, κάποιες σκέψεις για το πώς μπορούμε να κάνουμε τα άλματα στο μέλλον. Ένα πιο φωτεινό μέλλον για την Αυτοδιοίκηση.
Και αυτό το μέλλον εδράζεται σε τρεις πυλώνες.
Ο πρώτος αφορά στην Πολυεπίπεδη Διακυβέρνηση.
Και σίγουρα μέσα σε αυτόν είναι το ζήτημα των αρμοδιοτήτων. Υπάρχει, ήδη, μία επεξεργασμένη πρόταση, από τον Μάρτιο του 2021, από το Διοικητικό Συμβούλιο της ΚΕΔΕ, κυρίως για τον έναν άξονα αυτών των αρμοδιοτήτων, ο οποίος έχει να κάνει με τη σχέση ανάμεσα στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση, στους ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού, και στο Κράτος. Και, πράγματι, πολλά πράγματα μπορούμε να πούμε ότι είναι αρκετά ώριμα για να τα συζητήσουμε. Υπάρχουν, βεβαίως, και άλλα ζητήματα: από την παιδεία και την υγεία, μέχρι την κοινωνική πολιτική, τα οποία θα πρέπει να συζητήσουμε και σκοπός μας θα πρέπει να είναι να καταλήξουμε κάπου, έτσι ώστε η συζήτηση αυτή να πάρει τον δρόμο της και να υλοποιηθεί. Και όπως είπε χθες και ο Μάκης Βορίδης, τουλάχιστον αυτό το πρώτο ζήτημα μπορεί να προχωρήσει πολύ γρήγορα σε συνεννόηση μαζί σας, μέχρι το τέλος του έτους.
Και πράγματι χρειάζεται εμπεριστατωμένη συζήτηση. Γιατί η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση αφορά τη σύμπραξη των κεντρικών, περιφερειακών και τοπικών αρχών στην εφαρμογή των εθνικών δημόσιων πολιτικών, και, βεβαίως, των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τις τελευταίες δεκαετίες, η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση έχει αναδειχθεί, ειδικά στο ευρωπαϊκό επίπεδο, σε έναν από τους βασικούς πυλώνες της σύγχρονης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Και τούτο για δύο, κυρίως, λόγους:
Πρώτον, επειδή έχει ως αιχμή του δόρατος την εξεύρεση συναινετικών πρακτικών για την επίλυση σύνθετων προβλημάτων και τη συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών, τους εταίρους του ιδιωτικού τομέα και της αγοράς. Δεύτερον, επειδή βασίζεται στις βαθιά δημοκρατικές αρχές της αξιοκρατίας, της διαφάνειας, της λογοδοσίας και της ανοικτής διαβούλευσης στη χάραξη των πολιτικών της δημόσιας διοίκησης.
Η Ελλάδα, όπως γνωρίζετε, έχει κατά καιρούς χαρακτηριστεί ως το πλέον συγκεντρωτικό κράτος της Ευρώπης. Και μπορεί, έπειτα και από τις αλλεπάλληλες μεταρρυθμίσεις των τελευταίων ετών, αυτός ο χαρακτηρισμός να μην ανταποκρίνεται πλήρως στην πραγματικότητα, αλλά αποτελεί κοινό τόπο ότι χρειάζεται να διανύσουμε αρκετό δρόμο ακόμη, για να φτάσουμε σε ένα πιο διευρυμένο, πιο πλουραλιστικό, πιο σύγχρονο μοντέλο διαχείρισης των δημόσιων υποθέσεων.
Ένα μοντέλο, με άλλα λόγια, το οποίο απομακρύνεται από τον κρατικό υπερ-συγκεντρωτισμό και προωθεί τη διάχυση της ισχύος, της επιρροής και της λήψης αποφάσεων σε άλλες πολιτικές οντότητες, πέρα από το κεντρικό κράτος.
Το θεσμικό πλαίσιο, που όχι απλώς επιτρέπει, αλλά ουσιαστικά διευκολύνει τη μετάβαση σε αυτό το νέο μοντέλο διαχείρισης των δημόσιων πραγμάτων, ορίζεται από το ίδιο μας το Σύνταγμα: Το άρθρο 102 του Συντάγματος αναγνωρίζει ρητά το τεκμήριο αρμοδιότητας υπέρ των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης για τη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων σε σημαντικούς τομείς της δημόσιας πολιτικής.
Επιπλέον, με το ίδιο άρθρο αναγνωρίζεται η δυνατότητα ανάθεσης στους ΟΤΑ αρμοδιοτήτων που συνιστούν αποστολή του Κράτους, ενώ κατοχυρώνεται η αρχή της ισοδυναμίας πόρων και αρμοδιοτήτων: Οποιαδήποτε μεταβίβαση αρμοδιοτήτων από τα κεντρικά ή περιφερειακά όργανα του Κράτους προς την τοπική Αυτοδιοίκηση συνεπάγεται και τη μεταφορά των αντίστοιχων πόρων. Με αυτόν τον τρόπο, η οικονομική αυτοτέλεια των ΟΤΑ τελεί υπό την εγγύηση του Κράτους, το οποίο, ασφαλώς, οφείλει να μεριμνά για τη διαχείριση των πόρων αυτών με όρους απόλυτης διαφάνειας.
Το θεσμικό υπόβαθρο, λοιπόν, για την προώθηση και την ολοκλήρωση της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, υπάρχει και είναι στέρεο. Και χαρακτηρίζω στέρεο το θεσμικό υπόβαθρο, διότι συμμερίζομαι τη γνώμη άλλων, ειδικότερων εμού, ότι, οφείλουμε πλέον να προχωρήσουμε πέρα από τη μακρά θεωρητική συζήτηση για τον διαχωρισμό των δημόσιων υποθέσεων σε γενικές και τοπικές, αφού το Σύνταγμα ορίζει ότι οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης, πέραν της διαχείρισης αμιγώς τοπικών υποθέσεων, δύνανται να αναλαμβάνουν την τοπική διεκπεραίωση αρμοδιοτήτων που συνιστούν αποστολή του Κράτους.
Οι στόχοι μας στην προώθηση και την ολοκλήρωση της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης είναι ξεκάθαροι:
Πρώτον, θέλουμε να αποσαφηνίσουμε απολύτως τις αρμοδιότητες ανάμεσα στους δύο βαθμούς αυτοδιοίκησης και στο κράτος, έτσι ώστε να μπει τέλος στον τραγέλαφο των «ανευθυνοϋπεύθυνων» και στα φαινόμενα της αλληλομετάθεσης ευθυνών, τα οποία, δυστυχώς, εξακολουθούν να αμαυρώνουν την εικόνα της ελληνικής δημόσιας διοίκησης, προκαλώντας, ουκ ολίγες φορές, ποικίλες, και πολύ σοβαρές, επιπτώσεις.
Δεύτερον, θέλουμε να ενισχύσουμε με νέες ουσιαστικές αρμοδιότητες τις περιφέρειες και τους δήμους, ούτως ώστε να επιτελέσουν αποτελεσματικότερα και ταχύτερα το έργο τους. Είμαστε πεπεισμένοι —και το έχουμε αποδείξει αυτό στην πράξη, τα προηγούμενα δύο χρόνια— ότι η μεταφορά αρμοδιοτήτων, και η συνεπαγόμενη, βέβαια, μεταφορά οικονομικών πόρων και προσωπικού, θα αναδείξει σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό τον πρωταγωνιστικό ρόλο της αυτοδιοίκησης σε πολλούς νευραλγικούς τομείς, όπως είναι η ανάπτυξη, η απασχόληση, η βιομηχανία, η ενέργεια, οι επικοινωνίες και οι μεταφορές, η πολιτική προστασία, αλλά και ο πολιτισμός, ο τουρισμός και ο αθλητισμός.
Τρίτον, αποτελεί για εμάς ύψιστη προτεραιότητα να διασφαλίσουμε τον όσο το δυνατόν μεγαλύτερο, απτό και μετρήσιμο αντίκτυπο της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, όπως και όλων των άλλων μεταρρυθμίσεών μας, στην καθημερινή ζωή των Ελλήνων πολιτών, σε όποια γωνιά της χώρας και αν ζουν.
Όλη η δέσμη των πρωτοβουλιών μας σε αυτό συγκλίνει: Να βελτιωθεί ουσιαστικά η καθημερινότητα των πολιτών, να εξυπηρετούνται πολύ καλύτερα στις συναλλαγές τους με τους φορείς του Δημοσίου, να γνωρίζουν τι πρέπει να περιμένουν από τον καθένα.
Πρέπει να γίνει κατανοητό από όλους –και, εδώ, θα είμαστε όλοι μαζί σύμμαχοι– ότι, στον 21ο αιώνα, η αυτοδιοίκηση δεν είναι απλώς ένας διεκπεραιωτικός μηχανισμός, ένα απλό παρακολούθημα του κεντρικού κράτους, ένα τοπικό «παράρτημα» της εκάστοτε κεντρικής εξουσίας, που αναλώνεται στη «μικρο-διαχείριση», χωρίς όραμα, χωρίς πνοή, χωρίς σχέδιο για το μέλλον. Ένα σύστημα που ασχολείται μόνο με τα «μικρά» και αφήνει τα «μεγάλα» (άρα και τις μεγάλες ευθύνες) για το «μεγάλο» κράτος, διαιωνίζοντας έτσι την αδράνεια, την έλλειψη προοπτικής, τη στασιμότητα, και υπονομεύοντας ακόμη περισσότερο την εδραίωση δεσμών εμπιστοσύνης ανάμεσα στους πολίτες και στη δημόσια διοίκηση, που αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο κάθε σύγχρονης, δημοκρατικής και προοδευμένης κοινωνίας.
Ο δεύτερος πυλώνας στον οποίο εδράζεται ένα πιο φωτεινό μέλλον για την Αυτοδιοίκηση αφορά στο προσωπικό. Πραγματικά, όλο αυτό το χρονικό διάστημα των τελευταίων σχεδόν δέκα μηνών, που έχω αυτό το χαρτοφυλάκιο, το οποίο μου εμπιστεύθηκε ο Πρωθυπουργός, ακούω από όλους σας ζητήματα που σχετίζονται με την αποτελεσματικότερη λειτουργία της Αυτοδιοίκησης και με προβλήματα υποστελέχωσης, προκειμένου να φέρετε σε πέρας τις πολλές αρμοδιότητες που έχετε. Νομίζω ότι και αυτό είναι ένα βασικό θέμα που οφείλουμε να συζητήσουμε. Και πράγματι χθες ο Υπουργός ανέλυσε το πώς θα προχωρήσουμε σε αυτό το επίπεδο και δήλωσε ανοικτός στη συζήτηση για πτυχές αυτής της συζήτησης, όπως η κινητικότητα.
Ο τρίτος πυλώνας είναι η χρηματοδότηση των ΟΤΑ.
Και, εδώ, θα ήθελα να διακρίνω τρία επίπεδα.
Το πρώτο σχετίζεται με την τακτική χρηματοδότηση. Η ΚΑΠ πράγματι έχει συρρικνωθεί τα τελευταία χρόνια της κρίσης και είναι απολύτως λογικό να σας απασχολεί.
Χθες προχωρήσαμε στην έκδοση μίας συμπληρωματικής απόφασης ΚΑΠ, ύψους 107 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για ποσό λίγο μεγαλύτερο από το ποσό μίας τακτικής απόφασης ΚΑΠ και πιστεύω ότι θα σας βοηθήσει σημαντικά, προκειμένου να αντιμετωπίσετε όλες τις υποχρεώσεις και τις ανάγκες που έχετε, αυτό το διάστημα. Πιστεύουμε, δε, με βάση την εκτέλεση του προϋπολογισμού και με τη συνεννόηση που έχουμε με το οικονομικό επιτελείο, ότι θα είμαστε σε θέση να προχωρήσουμε και σε κάτι ακόμα παραπάνω, μέχρι το τέλος του έτους, με τη μορφή συμπληρωματικής ΚΑΠ. Επίσης, το 2022 θα είναι ένα έτος αναμόρφωσης των ΚΑΠ, με σκοπό να άρουμε τυχόν δυσλειτουργίες, να βελτιώσουμε περαιτέρω σημεία τα οποία έχουν αποδειχθεί ότι δουλεύουν, να διορθώσουμε σημεία τα οποία έχουν αποδειχθεί ότι δεν δουλεύουν, προκειμένου να έχουμε μία πιο δίκαιη κατανομή και, ταυτόχρονα, να αυξήσουμε το ποσό για τους ΚΑΠ, έτσι ώστε να αρχίσει σιγά-σιγά να αντιστρέφεται η πορεία συρρίκνωσης των τελευταίων ετών. Δεν μιλάω για μαξιμαλιστικές διεκδικήσεις. Μιλούμε, όμως, για ρεαλιστικές –και όχι συμβολικές– αυξήσεις. Και πιστεύω ότι, το 2022, με τη δική σας συμβολή, με καλή διάθεση και με πνεύμα συνεργασίας, θα βρούμε αυτό που μπορεί να υποστηρίξει το οικονομικό μας επιτελείο και που θα κάνει τη δική σας δουλειά πιο εύκολη.
Προσωπικά εκτιμώ, ότι οι ΚΑΠ, μπορεί να αυξηθούν κατά 300 ευρώ. Δηλαδή τον Ιανουάριο του 2023 –όταν θα αρχίσει να εκτελείται ο Προϋπολογισμός αυτής της εκλογικής χρονιάς– οι ΚΑΠ να ανέρχονται σε περίπου 3,2 δις ευρώ. Μια σημαντική αύξηση, δηλαδή, περίπου 15%. Αυτό τι θα μας επιτρέψει; Θα μας επιτρέψει να μην διχαστούμε. Και αυτό γιατί, δεν υπάρχουν αστικοί και περιφερειακοί Δήμοι. Δεν υπάρχουν οι «έξυπνοι» και οι «πονηροί». Υπάρχουν όλοι που έχουν διαφορετικές ανάγκες. Επομένως, με την ανακατανομή των κριτηρίων και με την αύξηση των ΚΑΠ, θα μπορέσουμε να απορροφήσουμε αυτές τις αναπροσαρμογές που θα υπάρξουν, έτσι ώστε κανείς να μην ζημιωθεί, κανείς να μην αδικηθεί. Και για να απαντήσω στις αγωνίες σας: Ανακατανομή; Ναι. Με μεγαλύτερο καλάθι; Πάλι, ναι.
Το δεύτερο επίπεδο έχει να κάνει με τις έκτακτες χρηματοδοτήσεις, οι οποίες είτε σχετίζονται με την πανδημία του κορονοϊού, είτε σχετίζονται με τις φυσικές καταστροφές.
Όσον αφορά, τώρα, στις έκτακτες χρηματοδοτήσεις. Μείναμε δίπλα σας για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Διαθέσαμε 237,1 εκατ. ευρώ, προκειμένου να στηρίξουμε τις απώλειες που είχατε στα έσοδα και την αύξηση των δαπανών για να αντιμετωπίσετε την πανδημία. Και εάν χρειαστεί, μέχρι το τέλος της χρονιάς, θα είμαστε εδώ να σας βοηθήσουμε ξανά. Όλοι, βεβαίως, καταλαβαίνουμε ότι η χρηματοδότηση αυτή δεν αντισταθμίζει το κόστος το οποίο επωμιστήκατε. Ωστόσο, καταλαβαίνουμε, επίσης, ότι έπρεπε όλοι να βάλουμε λίγο πλάτη.
Επίσης, θα ήθελα εδώ να ανοίξω μια παρένθεση για το ζήτημα του κόστους της ενέργειας που όλους σας απασχολεί.
Με στόχο την συγκράτησή του και προκειμένου η σημαντική αύξηση να μην μετακυλισθεί στους πολίτες μέσα από τα δημοτικά τέλη, εξετάζουμε ένα πλέγμα μέτρων εξορθολογισμού του ενεργειακού κόστους για τις ΔΕΥΑ, καθώς και για τους Δήμους που δεν έχουν ΔΕΥΑ:
1ον: Την μείωση του συντελεστή ΦΠΑ για το νερό στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ 6%, δεδομένου ότι μέχρι σήμερα στα έσοδα των ΔΕΥΑ εφαρμόζεται για την αξία νερού συντελεστής 13%.
2ον. Την υπαγωγή τους σε τιμολόγιο χωρίς ρήτρα αναπροσαρμογής στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος.
3ον. Την ένταξή τους στο τιμολόγιο των «μεγάλων καταναλωτών» αντί του οικιακού τιμολογίου.
4ον. Την ένταξή τους στους δικαιούχους μειωμένης χρέωσης του Ειδικού Τέλους Μείωσης Εκπομπών Αερίων Ρύπων (ΕΤΜΕΑΡ), προκειμένου αυτό να συμβάλει στη μείωση του κόστους λειτουργίας τους.
Θέλουμε πραγματικά να ανακουφίσουμε την Τοπική Αυτοδιοίκηση, προκειμένου να μην αυξηθούν τα δημοτικά τέλη, αύξηση η οποία θα επιβάρυνε υπέρμετρα τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Και για αυτές τις τέσσερις προτάσεις, υπάρχει μία συνεννόηση –σε επίπεδο Πρωθυπουργού– με τον Υπουργό Ενέργειας και Περιβάλλοντος και, φυσικά, με το οικονομικό επιτελείο, έτσι ώστε να βρούμε το καλύτερο μείγμα από τις τέσσερις αυτές εναλλακτικές επιλογές, προκειμένου να μπορέσουμε να συγκρατήσουμε, πράγματι, το κόστος της ενέργειας. Και πιστεύω ότι, πολύ νωρίτερα από τις 12 Νοεμβρίου, θα είμαστε σε θέση να σας πούμε ποια από αυτά τα τέσσερα εργαλεία θα χρησιμοποιηθούν τελικά, για να επιτύχουμε το αναγκαίο αποτέλεσμα. Και αυτό γιατί, όταν το πλαίσιο των διεκδικήσεων γίνεται με σοβαρό τρόπο και με μία τεκμηριωμένη κοστολόγηση, τότε αυτή η συζήτηση μόνο μπροστά μπορεί να προχωρήσει.
Βεβαίως, όπως ξέρετε, στο πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης» υπάρχει μία πρόσκληση –η ΑΤ03– η οποία μειώνει το κόστος της ενέργειας για τους Δήμους, μέσω της ενθάρρυνσης χρήσης φωτοβολταϊκών συστημάτων. Και ενώ είναι μία πολύ σημαντική πρόσκληση, ενώ έχουμε κάνει ό,τι μπορούμε, προκειμένου να την κάνουμε Ευρωπαϊκή πολιτική –και σας παραπέμπω στην τελευταία ανακοίνωση των έξι Υπουργών Οικονομικών, όπου ένα από τα σημεία που επισημαίνουν είναι ακριβώς αυτό, η μετάβαση δηλαδή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε χαμηλότερο κόστος ενέργειας– δεν έχει γίνει, μέχρι σήμερα, η καλύτερη δυνατή χρήση από την πλευρά σας αυτής της πρόσκλησης. Και το αναφέρω αυτό, γιατί στις προτεραιοποιήσεις που έχετε υποβάλει, σχετικές προτάσεις δεν βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα σας. Ενδεχομένως, βέβαια, γιατί κανείς δεν είχε προβλέψει τόσο μεγάλη και ραγδαία αύξηση του κόστους ενέργειας. Πρέπει, ωστόσο, να κοιτάζουμε μπροστά και νομίζω ότι, από εδώ και πέρα, διαθέτουμε και τα κατάλληλα εργαλεία, προκειμένου να το κάνουμε πράξη, έτσι ώστε να συγκρατήσουμε μόνιμα αυτό το κόστος.
Έρχομαι, τώρα, στο τρίτο επίπεδο, αυτό των χρηματοδοτικών εργαλείων για τους ΟΤΑ. Γνωρίζετε το πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης» του Υπουργείου Εσωτερικών. Είναι ένα πρόγραμμα που αντικατέστησε –με τρόπο σημαντικά διευρυμένο– το πρόγραμμα «Φιλόδημος». Έχετε όλοι υποβάλλει, εδώ και καιρό, τα σχέδιά σας που φιλοδοξούν να αλλάξουν την όψη των τοπικών κοινωνιών και προσδοκάτε, φυσικά, τις εντάξεις των έργων σας στο πρόγραμμα. Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να σταθώ σε κάποιους αριθμούς. Λίγο παραπάνω από 1 δισ. ευρώ ήταν το πρόγραμμα «Φιλόδημος Ι». 2,5 δισ. ευρώ είναι το πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης». Με την ευελιξία που δώσαμε, από τον Μάρτιο του 2021 και μετά, έχουμε έναν ονομαστικό προϋπολογισμό 3,125 δισ. ευρώ για εντάξεις έργων και –έπειτα από συνεννόηση με το οικονομικό επιτελείο και με τον Πρωθυπουργό, αυτές τις ημέρες– μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι, τελικά, θα μπορέσουμε να αυξήσουμε και άλλο τον χώρο που έχουμε στο πρόγραμμα, έτσι ώστε να δείτε όλοι σας τις εντάξεις των έργων που προσδοκάτε και οι οποίες μπορούν, πραγματικά, να βοηθήσουν και εσάς και τους δημότες σας.
Είναι γεγονός ότι ο χώρος αυτός δεν μπορεί να αυξηθεί στα επίπεδα του 6,1 δισ. ευρώ, τα οποία έχουν υποβληθεί στο πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης». Όμως, μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι θα είναι τουλάχιστον 1 δισ. ευρώ παραπάνω από αυτό που έχουμε συμφωνήσει και αυτό θα γίνει με δύο τρόπους. Ο ένας είναι να αυξήσουμε την «υπερδέσμευση», προκειμένου να μπορέσουμε να εντάξουμε, γρήγορα, έργα στο πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης» και να εκμεταλλευτούμε, στην πορεία, τις εκπτώσεις και τις μεταφορές έργων σε άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία. Και ο δεύτερος τρόπος έχει να κάνει με το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ. Έχουμε, ήδη, συμφωνήσει, όπως ξέρουν και αρκετοί από εσάς, για μεταφορές έργων –κατά βάση έργων ύδρευσης– ύψους περίπου 222 εκατ. ευρώ στο ΕΣΠΑ και μιας σειράς άλλων έργων, ύψους 150 εκατ. ευρώ, στο Ταμείο Ανάκαμψης. Γνωρίζουμε, ωστόσο, ότι αυτό δεν είναι αρκετό. Και για αυτόν τον λόγο, αυτό που συζητούμε αυτές τις ημέρες, είναι εάν θα μπορέσουμε να μεταφέρουμε, απευθείας, στο Ταμείο Ανάκαμψης έργα τα οποία έχετε υποβάλει στο «Αντώνης Τρίτσης». Τέτοια έργα είναι, κυρίως, έργα αστικών αναπλάσεων, έργα ύδρευσης και έργα οδοποιίας. Υπάρχουν αντίστοιχες δράσεις στο Ταμείο Ανάκαμψης που μπορούν να ενταχθούν από τον κ. Σκυλακάκη. Πιστεύω, λοιπόν, ότι μέσα στην επόμενη εβδομάδα θα είμαστε, ακριβώς, σε θέση να δώσουμε ακριβείς λεπτομέρειες. Το αποτέλεσμα, σε κάθε περίπτωση, θα είναι το ίδιο: περισσότερος χώρος στο «Αντώνης Τρίτσης» για να συνεχίσουν, απρόσκοπτα, οι εντάξεις των έργων σας και να μην ανησυχείτε ότι –εδώ που έχουμε φτάσει– κάποιοι είναι οι «τυχεροί» και κάποιοι Δήμοι, οι οποίοι δεν έχουν δει ακόμα έργα τους στο πρόγραμμα, θα είναι οι «άτυχοι» που θα μείνουν εκτός. Δεν πρόκειται να υπάρξει τέτοια περίπτωση και απόδειξη για αυτό είναι η τροποποίηση της Κοινής Υπουργικής Απόφασης –που βρίσκεται στη φάση συλλογής υπογραφών από τους συναρμόδιους Υπουργούς– και η οποία προβλέπει τη δέσμευσή μας ότι θα έχει εξασφαλιστεί ότι το 50% του προϋπολογισμού των έργων που έχετε υποβάλει στο πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης», θα ενταχθεί. Προσδοκώ, λοιπόν, ότι μέχρι το τέλος του έτους, όλοι σας θα έχετε δει περίπου το 50% των έργων σας να εντάσσεται στο πρόγραμμα.
Και στο σημείο αυτό, αξίζει και πάλι να δούμε τους αριθμούς. Είχαμε 1,3 δισ. ευρώ μεταφορά έργων από το «Φιλόδημος Ι» στο πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης». Επίσης, έχουμε ήδη εντάξει, τους τελευταίους μήνες, στο πρόγραμμα 1,075 δισ. ευρώ. Επομένως, εάν κάνετε την άθροιση, θα δείτε ότι είμαστε, ήδη, κοντά στα 2,4 δισ. ευρώ, κοντά δηλαδή στο να «χτυπήσουμε» τις οροφές του προϋπολογισμού του προγράμματος και να απέχουμε μόλις 800 εκατ. ευρώ από τον συνολικό ονομαστικό προϋπολογισμό που θα είχαμε στη διάθεσή μας. Αυτό, όμως, δεν πρόκειται να γίνει. Ο χώρος στο «Αντώνης Τρίτσης» θα είναι πάνω από 4,1 δισ. ευρώ, με τους δύο τρόπους που προανέφερα και οι εντάξεις θα συνεχιστούν, απρόσκοπτα, όλους τους επόμενους μήνες.
Και επειδή ακούστηκε μία σχετική κριτική, θα ήθελα να αναφέρω ότι, μετά και την τελευταία συνεδρίαση της Επιτροπής Αξιολόγησης την Τετάρτη, από τους 51 Δήμους που δεν είχαν δει, μέχρι σήμερα, κανένα έργο τους να εντάσσεται στο πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης», οι 39 από αυτούς είδαν τα πρώτα τους έργα να εντάσσονται. Και, μέχρι τον Δεκέμβριο, φιλοδοξώ –και εγώ προσωπικά και οι υπηρεσίες του Υπουργείου Εσωτερικών και η ΕΥΔΕ και, φυσικά, η Επιτροπή Αξιολόγησης– ότι θα έχουμε εντάξει το 50% των έργων για κάθε Δήμο, έτσι ώστε να έχετε όλοι σας ικανό χρόνο να προχωρήσετε σε δημοπρατήσεις, συμβασιοποιήσεις και, φυσικά, σε εκτέλεση των έργων που θα σας βοηθήσουν να αλλάξετε την εικόνα στην τοπική κοινωνία.
Και να έχετε υπόψη ότι όλα όσα ακούστηκαν, σε αυτή την αίθουσα, με το πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης» γίνονται πράξη. Δίνουν, δε, και το σωστό σήμα στην αγορά. Και επειδή οι παρεμβάσεις μας πρέπει να έχουν μετρήσιμα αποτελέσματα, θα μου επιτρέψετε να αναφερθώ συνοπτικά στην επίτευξη ορισμένων μόνο από τους ποιοτικούς δείκτες του προγράμματος «Αντώνης Τρίτσης»:
Το μήκος του αγροτικού οδικού δικτύου που μέχρι σήμερα έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης», είναι ύψους 3.000 χιλιομέτρων. Είναι, δηλαδή, τρεις φορές η απόσταση Καλαμάτας – Αλεξανδρούπολης.
Το δε μήκος των παλαιωμένων αγωγών ύδρευσης (αμιαντοτσιμεντοσωλήνες) που αντικαθίστανται, είναι 4.200 χιλιόμετρα. Είναι, δηλαδή, τέσσερις φορές η απόσταση Καλαμάτας – Αλεξανδρούπολης.
Η ποσότητα 10.000.000 κυβικών μέτρων νερού που θα εξοικονομηθεί σε ετήσια βάση ισοδυναμεί με την ετήσια ζήτηση πόσιμου νερού μιας πόλης 100.000 κατοίκων.
Οι 275.000 κάτοικοι για τους οποίους βελτιώνεται η επεξεργασία των παραγόμενων αστικών λυμάτων είναι πληθυσμός περίπου ίσος με τον πληθυσμό των μονίμων κατοίκων της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας ή των Περιφερειακών Ενοτήτων Αχαΐας και Λάρισας.
Η ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας των 11.500.000 κιλοβατώρων ανά έτος, ισοδυναμεί με την ετήσια πλήρη κάλυψη ενός οικισμού 2.000 κατοίκων.
Η δημιουργία ή ανάπλαση υπαίθριων χώρων σε αστικές περιοχές, έκτασης 1.200 στρεμμάτων, ισοδυναμεί με το μεγαλύτερο Μητροπολιτικό Πάρκο της Αθήνας, το Πάρκο «Αντώνης Τρίτσης».
Αυτοί είναι οι ποιοτικοί δείκτες, οι οποίοι βγαίνουν μέσα από το πρόγραμμα. Και κάθε φορά που εντάσσονται νέα έργα, οι δείκτες αυτοί βελτιώνονται. Από αυτά, λοιπόν, τα πραγματικά εντυπωσιακά στοιχεία, φαίνεται καθαρά η μεγάλη δυναμική του προγράμματος και η πολλαπλή συμβολή του στην τόνωση της οικονομικής και κοινωνικής ζωής της χώρας και στην ουσιαστική βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης εκατομμυρίων πολιτών.
Και δεν πρέπει βέβαια να παραλείψω να κάνω μια ειδική αναφορά στα έργα που χρηματοδοτούμε για την εμπέδωση του ψηφιακού πολιτισμού και της ψηφιακής σύγκλισης, όπως είναι οι Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών, οι εφαρμογές Διαδικτύου των Πραγμάτων, και το πρόγραμμα για τις «έξυπνες πόλεις» (smart cities), το οποίο ενισχύουμε με το ποσό των 130 εκατομμυρίων ευρώ. Και ακούσατε, πριν, από τον Κυριάκο Πιερρακάκη –θα το εξειδικεύσει, στη συνέχεια, και ο Θεόδωρος Λιβάνιος– πώς προχωρούμε στη χρήση και άλλων πόρων για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των Δήμων σας.
Όπως δεν πρέπει να παραλείψω να αναφέρω και τη χρηματοδότηση έργων για τη βιώσιμη διαχείριση και την προστασία του περιβάλλοντος, όπως και για τη θωράκιση απέναντι στις συνέπειες της κλιματικής κρίσης, είτε, για παράδειγμα, με τη χρήση φωτοβολταϊκών συστημάτων και άλλων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, είτε με την επέκταση της ηλεκτροκίνησης, την καλύτερη διαχείριση των υδάτινων αποθεμάτων με τη χρήση «έξυπνων» υδρομέτρων, τις νέες μεθόδους ανακύκλωσης και διαχείρισης απορριμμάτων κ.ο.κ.
Όπως έχει δηλώσει πολλές φορές ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, η στρατηγική κατεύθυνσή μας είναι σαφής και ξεκάθαρη: Θέλουμε ένα Δημόσιο που θα παρέχει αξιόπιστες, γρήγορες, διαφανείς και φιλικές υπηρεσίες στους πολίτες. Και θέλουμε μια Αυτοδιοίκηση, που θα λειτουργεί ως ισχυρός πυλώνας ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής.
Μια αυτοδιοίκηση που διαθέτει το κύρος, τους αναγκαίους πόρους και την απαιτούμενη ευελιξία, έτσι ώστε να γίνει η ζωή όλων των Ελλήνων καλύτερη, σε όποια γωνιά της χώρας και αν ζουν.
Μια αυτοδιοίκηση που, μέσα από τη σχέση εμπιστοσύνης και συνεργασίας με την κεντρική κυβέρνηση, θα προσφέρει στους πολίτες ποιοτικές υπηρεσίες.
Θέλουμε μια «έξυπνη» και ευέλικτη αυτοδιοίκηση, μια «επιτελική» αυτοδιοίκηση.
Μια αυτοδιοίκηση δραστήρια, δυναμική και εξωστρεφή.
Μια αυτοδιοίκηση που έχει όραμα, που βλέπει τη «μεγάλη εικόνα», που αναπτύσσει δίκτυα συνεργασίας, τόσο σε εθνικό όσο και διεθνές επίπεδο, που παρακολουθεί τις εξελίξεις, «κυνηγάει» τις ευκαιρίες και, βεβαίως, χαρακτηρίζεται από διαφάνεια και χρηστότητα στη λειτουργία της.
Είναι απαραίτητο, λοιπόν, οι φορείς της αυτοδιοίκησης να αδράξουν τη χρυσή ευκαιρία που τους παρέχουν οι μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης και να τις αξιοποιήσουν στο έπακρο προς όφελος των πολιτών.
Να τις αξιοποιήσουν εφαρμόζοντας «έξυπνες», ευέλικτες πολιτικές.
Πολιτικές που επωφελούνται από την πρόοδο της έρευνας, της επιστήμης και της τεχνολογίας, αλλά και από τις διεθνείς εμπειρίες και συνεργασίες, για να προσφέρουν στους πολίτες καλύτερη ποιότητα ζωής, ασφάλεια, ευημερία, και περισσότερες ευκαιρίες για την προσωπική, κοινωνική και οικονομική τους ανέλιξη.
Κυρίες και κύριοι Σύνεδροι,
Αλλάζουμε τον χάρτη της τοπικής αυτοδιοίκησης, γιατί θέλουμε να αλλάξουμε προς το καλύτερο την πατρίδα μας.
Αγωνιζόμαστε ώστε τα οφέλη της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης να επιμεριστούν δίκαια σε όλους τους πολίτες, σε κάθε γωνιά της χώρας, χωρίς αποκλεισμούς και διακρίσεις.
Και θα μου επιτρέψετε στο σημείο αυτό να κάνω μια πολύ σύντομη παρένθεση, για να θυμίσω ότι η τοπική αυτοδιοίκηση, με τη μία ή την άλλη της μορφή, έχει βαθιές ρίζες, όπως έλεγε και ο μεγάλος ιστορικός μας Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, στις παραδόσεις και στις συνήθειες του ελληνικού λαού.
Θα πρέπει να αναλογιστούμε, με αφορμή και τη φετινή επέτειο των 200 ετών από την έναρξη της Επανάστασης του 1821, τον καθοριστικό ρόλο που διαδραμάτισε η κοινοτική αυτοδιοίκηση, κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, στη συσπείρωση του ελληνικού λαού, στον μετριασμό των δεινών του και στη σφυρηλάτηση της εθνικής αυτοπεποίθησης.
Αυτή, λοιπόν, η ιστορική συνέχεια που χαρακτηρίζει την πολυσχιδή λειτουργία της τοπικής αυτοδιοίκησης πρέπει να αποτελεί οδηγό των παρεμβάσεών μας: Έχουμε ιστορικό χρέος να αγωνιστούμε για τη διεύρυνση και την εμβάθυνση του ρόλου της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Και το χρέος αυτό δεν το έχουμε μόνο απέναντι στους προγόνους μας, αλλά —κυρίως— απέναντι στους απογόνους μας, στις μελλοντικές γενιές των Ελλήνων.
Προχωράμε, λοιπόν, με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον της Πατρίδας μας.
Προχωράμε με αποφασιστικότητα, με σχέδιο, με σύνεση και ψυχραιμία.
Προχωράμε δημιουργώντας, όχι καταστρέφοντας.
Για το καλό όλων των Ελλήνων, και για το καλό της Πατρίδας.
Σας ευχαριστώ».
Δημοσίευση σχολίου
Δημοσίευση σχολίου